İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, ” Türkiye’nin Karadeniz’den hububat ihracatı anlaşmasının müzakeresinde oynadığı role ve Montrö Sözleşmesi’ni yüklenmek için yaptığı çalışmalara sonuç mertebe ayar veriyoruz.” dedi.

Konfedere Milletler 77. Umumi Asamble Görüşmeleri için New York’ta bulunan Cleverly, Küçük Asya Ajansı muhabirinin sorularını yanıtladı.

Ukrayna’nın doğusunda yer kaybının peşi sıra Rusya Çap Başkanı Vladimir Putin’in seferberlik zar etmesini değerlendiren Cleverly, “Seferberlik ilanı savaşın (Putin amacıyla) planlandığı kabil gitmediğini gösteriyor.” ifadesini kullandı.

“Putin biraz hafta süresince Ukrayna’nın tamamını obstrüksiyon etmeyi umuyordu amma şimdi aylar sonra Ukrayna güçlerinin Zalim güçlerini Ukrayna’nın doğusunun büyük bir bölümünde vurdumduymaz ittiğini görüyoruz.” diyen Cleverly, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Vladimir Putin’e mesajımız bu yasa dışı ve tahrik edilmemiş savaşın falsolu olduğu. Putin’in yapabileceği arz gani şey, birliklerini vurdumduymaz temizlemek, Ukraynalıların ülkelerinin kontrolünü tekrar ele almasına ve ekonomilerini yeniden düz yazı etmesine izin yöneltmek tamam. Bu çağrımıza ve Ukrayna halkına bindi vermeye devam edeceğiz.”

Cleverly, Rusya’nın işgali altındaki ara sıra bölgelerin yeniden Ukrayna’evet geçmesinin ardından, “(Ukrayna’nın doğusunda)Buralarda yapılacak seçkin çeşit düzme referandum özgür, adil veya yasal mümteni ve Ukrayna’nın doğusundaki insanların mahiyet arzusunu, iradesini yansıtmayacak. Rusya’nın yapması gereken bu içsiz referandumlarla ant ve erke harcamaktansa askerlerini idraksiz çekmektir.” değerlendirmesinde bulundu.

NATO, Rusya’ya cebin bire bir zılgıt değil

Putin’in çekirdeksel zırh istimal tehdidine ilgilendiren ise Cleverly, şunları kaydetti:

“Vladimir Putin’in gerginliği tırmandıran saldırgan söylemini gördük. (Putin’in) anlaması müstelzim, dünyanın anlaması gereken molekül, Ukraynalılarla baş başa duracağımızdır çünkü onlar ülkelerini savunuyor. NATO Putin’e karşı tek ahit tehdit teşekkül etmedi. Bu cidal tıpkı intihap ve Putin ordusunu et kafalı çekmeyi seçebilir.”

Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı savaşının alelhusus güneyde besin güvenliği konusundaki sıkıntıları artırdığına dikkati calip Cleverly, “Gıda sıkıntısı çekenlerin şunu bilmesi gerek, besin ihracatına yaptırım bulunmayan, gübre ihracatına müeyyide yok, amonyum nitrat ihracatına müeyyide yok. Putin açlığı aynı cidal silahı namına kullanıyor ve bunu yapması ahlaksızcasına ve falsolu.” dedi.

“Türkiye’nin Montrö Sözleşmesi’ni koruması çokça zer”

Türkiye’nin NATO üyesi tıpkısı mevki kendisine Ukrayna ve Rusya arasındaki arabuluculuk çabalarını birlikte değerlendiren Cleverly, şöyle devam etti:

“Türkiye’nin Karadeniz’den hububat ihracatı anlaşmasının müzakeresinde oynadığı role ve Montrö Sözleşmesi’ni arkalamak amacıyla yaptığı çalışmalara serencam merhale değer veriyoruz. Amma nihayetinde (savaşı cezbetmek) Rusya’nın sorumluluğu…Hem Türkiye’nin hem ayrıksı ülkelerin katkıları bizim için değerli.”

“Garantör büyüklük İngiltere’nin Kıbrıs pozisyonu değişmedi”

İngiltere’nin garantör ülkelerden biri adına Kıbrıs’taki soruna bittabi aynı hal önerdiği ve KKTC’yi bağımsız milletvekili tıpkı heybet olarak tanıyıp tanımayacağı sorusuna ise Cleverly şu yanıtı verdi:

“Kıbrıs konusundaki tutumumuz gayet gür biliniyor ve tutarlılığını koruyor. Çözüm elde etmek istiyoruz. Bittabi tıpkısı taraftan üstelik hem Türkiye hem Yunanistan hem bile Kıbrıs ile tüm ayrımsız ilişkimiz var. İngiltere adına tığ bittabi ki sorunun çözülmesini istiyoruz, tutumumuz ise detaylı süredir bire bir ve değişmedi.”

“BM’nin evrilmesi lazım”

Clevery, BM Asayiş Konseyi’nin 5 daimi üyesinden biri olan İngiltere’nin her an kalan ıslah çağrıları konusundaki tutumunu ise şöyle değerlendirdi:

“BM’nin dünya sahnesinde etkili aynı gürültülü olmaya bitmeme etmesini istiyoruz. Faal olabilmesi için birlikte elbette tamlık kurumların evrilmesi gerekiyor. BM reformunu destekliyoruz ve bunu bittabi uluslararası toplumla alay malay fayrap etmek istiyoruz. Demincek daha fazla ayrıntıya girmem akıllıcasına imkânsız amma bittabi ki bu kurumun gelecekte da etken olmaya devam etmesini sağlamamız gerek ve reformlar cesim.”

Milli muharip uçak için Türkiye-Rolls Royce ortaklığı

İngiliz tayyare ve motor üreticisi Rolls Royce’un Türk milli muharip uçağı üzere motor üretmesi konusunda İngiliz hükümetinin tutumu ve tıpkısı çabası ya da itirazı olup olmadığı sorusuna ise Cleverly şöyle yanıt verdi:

“Türkiye aynı NATO ülkesi Rolls Royce bile tıpkı İngiliz şirketi ve bununla gururla duyuyoruz. Bu kök müzakereler çevre ortada oluyor ama biz İngiltere namına teknoloji ve mühendislik mirasımızdan hava duyuyoruz. Dünyanın ciharıyek yanındaki dostlarımızın bile bu bütün şirketlerle çalışmasını görmekten mutluyum.”