Prof. Dr. Görelik Kolaylı: “Ülkemiz tıpkısı bal ülkesi”

KTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Akademisyen Prof. Dr. Tabiiyet Kolaylı:

“Türkiye bal çeşitliliği bakımından birlikte dünyanın bildirme iyilerinden; Bizdeki kadar bal çeşitliliği olan benzeri bambaşka büyüklük yok”

“Sabık yıl yaklaşık 110 bin titrem bal üretilirken bu yıl elan hesap yapılmadı amma 150-200 bin ton civarında bal ürettik”

“Türkiye’nin genelinde bal verimi erdemli; Bu sene bal üreticilerinin yüzü güldü”

“Bal ihracatımız anbean artıyor, alelhusus Ortadoğu ülkelerine Arap ülkelerine bal ihracatımız var”

TRABZON – Karadeniz Ustalık Üniversitesi Veri Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Akademisyen Prof. Dr. Bağıntı Kolaylı, Türkiye’nin bal üretimi ve bal çeşitliliği bakımından dünyanın önde mevrut ülkeleri ortada yer aldığını belirterek bu sezon bal üretimi açısından haddinden fazla eli nimetli geçtiğini söyledi.

Bu sene bal üretimi daha tamlık olarak hesaplanmadığını ancak bu rakamın 150-200 bin titrem seviyelerinde olduğunu anlayış ettiklerini belirten Kolaylı, yalnız kestane balında gelgel şartlarından ötürü verimin beş altı olduğunu kaydetti.

Türkiye bulunduğu coğrafi konumundan dünya Asya, Avrupa ve Afrika’nın cemi bire bir intikal noktası olması nedeniyle ballı nebatat coğrafyasına bilge pozisyonda bulunduğunu rapor fail Kolaylı “Bu nedenle Türkiye hem bal üretimi hem da bal çeşitliliği itibarıyla dünyanın önde mevrut ülkelerinden birisi. Bal üretimi itibarıyla birinci tam Çin, ikinci tam Hindistan üçüncü sırada üstelik Türkiye geliyor. Normalde güzeşte yıl tahminî 110 bin titrem bal üretilirken bu yıl elan hesap yapılmadı ancak 150- 200 bin titrem civarında bal ürettik. 2022 yılı balcıların haddinden fazla bahtiyar olduğu tıpkısı sene. Çoğu bölgede bal verimi çokça yüksekti elden kestane balında mahsul bağan oldu, o üstelik Karadeniz Bölgesinin aşkın yağış almasından kaynaklandı. Zira kestane balı yaklaşık 2 haftalık bire bir süreçte toplanıyor. O dönemde ara sıra bölgelerde çok yağmur olduğu üzere kestane balı verimi azaldı. Onun dışında alelhusus Gün Doğusu Rum Bölgesi Erzurum, Gümüşhane, Bayburt, Bingöl, Hakkari’ye akıllıca gittiğimiz devir artağan miktarda bal verimi oldu. Sürekli arıcılarla irtibat halindeyiz, üreticiler bu yıl bal üretimi bakımından sıradan memnunlar. Karadeniz Bölgesi, Doğu Rum Bölgesi bu sen yeryüzü ak yazılı bölgelerden. Gerçekte Türkiye’nin genelinde bal verimi yüksek, dolayısıyla bu yıl bal üreticilerinin yüzü güldü bu bakımdan çokça mutlular. Türkiye aynı bal ülkesi ve bal çeşitliliği bakımından birlikte dünyanın sunu iyilerinden. Bizdeki büyüklüğünde bal çeşitliliği olan tıpkısı mevki yok” dedi.

“Düzgüsüz yavru kırıcı deste var”

Türkiye’nin bal ihracatının giderek arttığına dikkat çeken Prof. Dr. Bağlılaşım Kolaylı, “Bal ihracatımız her an artıyor, alelhusus Ortadoğu ülkelerine, Fellah ülkelerine bal ihracatı var. Sahadan aldığımız bilgiler de bunu destekliyor. Özellikle ev dışından orman gülü balını alan, kullanan ülkeler var. Gine sahadan aldığımız bilgilere göre mikro dışından çokça kâm geldiği tabir ediliyor. Özellikle Orman gülü balına (acı bal) bire bir bent var ancak bu ilginin sebebini biz hala çözemedik” diyerek konuştu.

Orman gülü balının yüzde 95 oranında Türkiye’dahi üretildiğini vurgulayan Kolaylı, “Orman gülü balı, acı bal olarak dahi adlandırılıyor. Ekincilik ve Orman Bakanlığı satışı durduruldu. Orman gülü balı kendisine ta acı bal kendisine bile satılamıyor. Gördüğümüz kadarıyla bu balı halk altından çiçek balı diyerek çokça alıp kullananlar var. Bizde esasen bu konuda dikkati çekmek istiyoruz. Orman gülü balı dünyada yüzde 95 oranında Türkiye’dahi üretiliyor. Türkiye menşeili bal. Bu bal, tıbbı bal olma potansiyeli haddinden fazla erdemli. Özellikle faziletli tevettür hastalarının bu balı tüketebilir olması ama balla ilgili yeterli araştırı namevcut. Bu baldan kaynaklanan zehirlenmeler vakalar var, makaleler çok yazılmış ancak bu balın tıbbı benzeri bal adına kullanılma potansiyeli ile ilişkin tetkikat dar” şeklinde konuştu.

“Sapık baldan çare yapalım banko değerlendirelim”

Prof. Dr. Ilişik Kolaylı, akademik camiayı balla ilgilendiren düzentileme yapılmasını kaynak ettiklerini belirterek şunları söyledi:

“Fen insanlarına sesleniyorum; Türkiye’dahi onlarca ispençiyari fakültesi var, farmakoloji birimleri var. Bu balı lütfen alıp değerlendirin. Bu baldan çare yapalım. Bizim özümüz bu bal. Maşrık Karadeniz Bölgesi, Mağrip Karadeniz Bölgesi, Sarp’tan Kırklareli’yle büyüklüğünde uzanan ayrıca orman gülü balı evet temiz olarak ya dahi farklı çiçeklere karışmış kendisine üretiliyor. Ama, yasaklanamaz zira orman altı aynı bitki bu balın kıymetini bilemiyoruz. Eksiğimiz, tam faaliyet veri elimizde bulunmayan. O yüzden akademik camiayı bu balla ilişkin iş yapmasını tavsiye ediyorum. Voltaj düşürücü adına kullanılma potansiyeli efdal bizim birlikte araştırmalarımız var bu konuda. İlaç olması üzere ayrımsız saf bileşiğin evet dahi bireşimli bileşiğin Safha 1, Faz 2, Faz 3 çalışmalarının yapılması gerekiyor. Bu çalışmalara henüz daha başlanılmadı başlangıç aşamasında icraat. O bakımdan hassas akademisyenlerin bu konuya eğilmelerini nida ediyoruz. Yabancı ülkelerde balı, temel kendisine kullanıyorlar, şanslı şuruplar üretiliyor. Dallar için, büyükler için, yaşlılar üzere besin yardım maddesi olarak tamamlayan tababet unsuru adına balı kullanıyorlar. bu haysiyetle bal çıkar yol olarak ulama maddesi kendisine kullanılıyor. Direk bal tılsım diyemeyiz, buna tığ besin yardım maddesi diyoruz.”

“Balın fiyatı arttıkça kalitesi artar, falsolu tıpkı bellek”

Sahte bal üzerine zaman zaman kendilerine şikayetler geldiğini bile hatırlatan Kolaylı, balın fiyatı arttıkça kalitesinin arttığı yönündeki düşüncenin falsolu olduğunu söyledi. Kolaylı, açıklamalarını şöyle sürdürdü:

“Yapmacıklı bal konusunda bize de ara sıra şikayetler geliyor. Genelde tüketiciler balı baktığım ahit bal cali midir, değil midir? Kuşkusuz anlayabilirim? Balı koklamayla maatteessüf anlaşılmıyor mütenevvi analizleri var. bir iki analizde değil mesala prolin değeri yüksekse bu bal kalitelidir. Yarayışlı, prolin değeri yüksekse peki kalitelidir fakat yüzde yüz kalitelidir anlamına gelmiyor. Zira balın içine prolin birlikte katabiliyorlar. Zımnında balda ölçülen 10-15 pare parametre var. O parametrelerin hepsinin kemometrik namına değerlendirilmesi gerekiyor. Bu yüzden bal kodeksine bakarak tespit edilen parametreler ölçüldüğü takdirde balın kaliteli olup olmadığı, cali olup olmadığı analizlerle belirleme edilebiliyor. Tarım Bakanlığı musaddak ballar, evet bile arıcıların çok ferah bildiği güvendiği kimselerden aldıkları ballar nitelikli ballardır. Çokça pahalıya satılan ballar Söz Gelişi kilo fiyatı 2 bin 3 bin TL’ye satılan ballar haddinden fazla nitelikli ballar diyemeyiz, bu birlikte tıpkı alacak. Balın fiyatı arttıkça kalitesi artar, falsolu ayrımsız hatır. Mufassal yıllardır ballarla çalışıyorum herhangi bir ahit tıpkısı derinti bal geliyor bize amma maalesef 150-200 TL’ye satılması gereken balı 2-3 bin TL’ye satabiliyorlar, bunları de görüyoruz. Faziletli fiyatlıdır diye niteleyerek bu bal haddinden fazla kalitelidir anlamı çıkmıyor. Tüketicilerin bu konuda üstelik açıkgöz olması gerekiyor. Anzer balı erdemli fiyatlara satılan tıpkısı incik. Anzer balının ayrımsız ayraç değeri oluşmuştur çokça birkaç üretilen bire bir baldır. Belki bu yıl bir titrem iki titrem üretilmiştir, bu sene biraz daha mübarek geçtiği amacıyla. Bu yer dilek meselesi. Elhak Anzer balı coğrafi işaretli olduğundan talepte aşkın olunca fiyatı otomatikman artıyor. Buna bir itirazımız namevcut, olabilir ancak eksantrik çiçek ballarında bunu görüyorum 850 TL, bin TL, bin 500 TL’ye satılıyor.”