Enerji ve Bittabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, borak karbürün alelhusus savunma sanayisi için nazik öneme ehil olduğunu, taktik vesait, helikopterler, uçaklar, tümden namlusu, askeri kıyafetler ve personel havari yeleklerin zırhlanması kabil askeri amaçlı malzemelerde yoğunlukla kullanıldığını belirterek, “Savunma uran teknolojimiz bugün dünyanın ölçüm ettiği aynı noktada.” dedi.

Dönmez, Uran ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın dahi katılımıyla Söğüt ilçesinde “Serel Seramik Üretimlik Asıl Atma Töreni”nde yaptığı konuşmada, devir ortamında Bilecik’teki üçüncü fabrikanın temelini attıklarını söyledi.

Sonuç zamanlarda Türkiye sanayisinin nazik tıpkısı geveze içre olduğunu dile getiren Dönmez, “Temenni fazlalığından yağlık firmalarımızın sene sonuna kadar bütün siparişlerini kapattıklarını ve eldekileri tavlandırmak amacıyla balaban tıpkı gayretle çalıştıklarını biliyoruz. Bulunan tevhit endüstri bölgelerimizdeki fabrikalarımız tesislerini genişletmek için yıpranmamış yer bakıyorlar. Sair yandan yıpranmamış organize uran bölgelerimizin temelini atıyoruz, bitenlerin açılışlarını yapıyoruz.” değerlendirmesini yaptı.

Türkiye’nin, Kovid-19 salgını ile başlayan ve bitmeme fail dönemde krizi fırsata çeviren bir ülke olduğunu, sanayide mevrut başarıların 20 yıllık sürecin böylece oluştuğunu anlatan Dönmez, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Enerjiden ulaştırmaya, lojistikten tedariğe kadar herhangi bir alanda birbirini mütemmim dev yatırımları hayata geçirdik. Artık bunların meyvelerini toplama zamanı geldi. Daha Çok bu yatırımların karşılığını üretimle, ihracatla, büyümeyle, istihdamla almanın zamanı geldi. Zaman Türkiye, limanlarıyla, çipo yollarıyla, havalimanlarıyla, erke tesisleriyle, çeşitlendirdiği tedarik kanallarıyla dünyaya açılmaya amade vaziyette bekliyor. Gelişigüzel alanda dünyanın üretim üssü olmaya hazır. Ürettiği seçme malı dünyanın rastgele noktasına arz akla yatkın maliyetle, genişlik akla yatkın sürede doğrulama edecek ayrımsız altyapımız var. Bırakın 20 yılı, değil 20 saati, burnunun ucunu dahi göremeyecek olanların ‘Yol yaptılar, güreşçi köprüsü yaptılar diyerek’ küçümsemeye çalıştığı, görmediği, çekmek istemediği nesep aha budur. 20 yıl öncesinden bugünleri eksiltmek ise ferasettir.”

“Bu sene böylecene de inşallah bor karbür tesisimizi devreye alacağız”

Temelini attıkları fabrikanın 700 bin metrekare boş alanda nesir edileceğini ve 180 milyon avro yatırım bedeline sahip olduğunu bildiren Dönmez, 1600 kişiye istihdam sağlanacağını ve yıllık 2 milyon adet vitrifiye istihsal kapasitesine cemaat olacağını aktardı.

Elginkan Grubunun yatırımının hemen vitrifiye üretimiyle ilişkin kalmayacağını dile getiren Nazır Dönmez, vadi cidar karo seramik fabrikasının de bunu strateji edeceğini, toplamda 290 milyon avroluk benzeri yatırımla 2 bin 600 kişinin istihdam edileceğini belirtti.

Dönmez, “Yalnız ülkemizin değil dünyanın de ihtiyacını karşılayacak sunu şanlı üretim merkezlerinden biri olacak.” ifadesini kullandı.

Bilcümle gayretlerinin yatırımlarla madenleri değerli ürünler haline ifham etmek olduğunu vurgulayan Dönmez, bugüne büyüklüğünde bakır, alüminyum, çıpa-pelet entegre izabe tesisleri ile kızıl, sim ve ferro krom entegre tesislerini devreye aldıklarını, bu yıl ortamında üstelik 3 sene önceki temelini attıklarını bor karbür tesisinin açılışını yapacaklarını duyurdu.

Eskişehir Kırka’da uçman tesiste üretimine başladıkları yerli lityumda birlikte artık tamam sığa çalışacak iki yeni fabrikanın temelini atma aşamasına geldiklerini dile getiren Dönmez, şöyle konuştu:

“Dünyada ilk kez sıvı bor atıklarından üretilecek lityum olacak. Testleri yaptık, emsalleriyle tıpkısı verimlilikte çalışıyor. Lityum karbonatın lityum iyon batarya üretiminde kullanılması için, Eti Eroin, Aselsan ve Aspilsan ile iş birliği protokolü imzaladı. İnşallah doğacak teknoloji ürünlerin içerisindeki yerlilik payını de bu şekilde artırmış olacağız. Bu sene böylelikle üstelik inşallah bor karbür tesisimizi devreye alacağız. Orada birlikte sona akıllıcasına yaklaşıyoruz. Bor karbür alelhusus savunma sanayimiz üzere berenarı ciddi bir öneme eş. Taktik vesait, helikopterler, uçaklar, tümden namlusu, askeri kıyafetler ve personel yardımcı yeleklerin zırhlanması kabilinden askeri gayeli malzemelerde yoğunlukla kullanılıyor. Defans sanayi teknolojimiz zaman dünyanın takdir ettiği aynı noktada. İnşallah bizler birlikte bu teknolojinin gelişimi üzere mehabetli bir bindi vermiş olacağız.”

“Tabii taş ihracatında Çin’den bilahare yüzde 13,4’lük behre ile 2. sıradayız”

Nazır Dönmez, madencilikte hem üretim hem birlikte ihracatta kâin rekorları tazelediklerini, global beyaz zehir üretiminde 2020 verilerine bakarak, hacim bazında dünyada 21. değer bazında ise 24. sırada olduklarını belirterek, şu bilgileri verdi:

“Bor, feldspat ve pomza üretiminde dünya lideriyiz. Trona/soda külü, perlit ve krom üretiminde acun ikincisi, manyezit ve diatomit üretiminde dünya üçüncüsüyüz. Ayrıca kurşun, linyit, bentonit, barit üzere 12 madenin üretiminde dahi dünyada önceki 10 içerisindeyiz. 2002 yılında 565 milyon dolar olan maden ihracatımız 2021 yılında kısaca 6 milyar dolara ulaştı. 2022’nin önce 6 mahiye döneminde maden ürünleri ihracatımız, 2021’nin tıpkısı dönemine göre yüzde 19 oranında arttı. Son 10 yılda sayı farkı 742 milyon ton maden üretimi yaptık. 2021 yılında alüminyum/boksit, fosfat, trona, perlit, rutil ve tuz ilkin başlamak amacıyla 14 ayrımlı madende istihsal rekorları kırdık. 20 sene öncesine nazaran bilcümle madenlerimizde önemli miktarlarda istihsal artışları yakaladık. Bu program vesilesiyle saf taş üretim ve ihracatımıza da ayrı tıpkısı parantez beğenmek istiyorum. Geçtiğimiz sene 177 ülkeye hep 7,7 milyon ton natürel taş ihraç ettik. Buradan toplamda 2,1 bilyon dolarlık dış satım geliri elde ettik.”

Dönmez, doğal taşların maden ihracatının yüzde 35’ini oluşturduğunu dile getirdi.

Tabii taş ihracatıyla ait verilere değinen Dönmez, şöyle devam etti:

“Dünyadaki toplam katıksız taş ihracatında ayar bazında Çin’den sonradan yüzdelik 13,4’lük behre ile ikinci sıradayız. Blok mermer ihracatında ayar ve tutar bazında ilk sıradayız. İşlenmiş mermer ve traverten ihracatında ise hacim bazında bir numara, derece bazında ikinci sıradayız. Bütün bu rakamlar Türkiye’nin natürel taş pazarının genişlik iri ve yeryüzü dinç oyuncularından biri olduğunu gösteriyor. Bizim yer büyük gayretimiz madenleri ilişik altın ürün haline getirdikten bilahare ihraç emretmek. Böylelikle idmansız maddede elde ettiğiniz 1 birimlik ayar, meydanlık mamulde 8 birime, dudak üründe 24 birime büyüklüğünde değer kazanıyor. Bunu yapacak altyapımız var. Yatırımcımız var. İnsan kaynağı gücümüz var. Finansa muvasala imkanımız var. Yer ülkelerle alay malay iri aynı pazarımız var. Geriye yegâne bire bir madde kalıyor. O bile bu tuhaf yatırımlarla madenlerimizi değere dönüştürecek fabrikalarımızın hayata geçmesi.”

Hedeflerine iri benzeri amor ve şevkle yürüdüklerini belirten Dönmez, sözlerini, “Madenciliğin karışık ensiz içi hasıla içerisindeki payını artırmakta kararlıyız. 2021 yılında madenciliğin gayrisafi yetersiz içi hasılamıza katkısı ayrımsız önceki yıla göre yüzde 11 artışla yüzde 1,3’e yükseldi. 2022 yılı önceki çeyreğinde ise yüzdelik 1,5 namına gerçekleşti. 2009 yılında madencilik sektörümüzün gayrisafi ev içi hasılaya verdiği katkı 11 milyar liraydı. 2020 yılında bu aynı 5,5 ikmal artışla 60 bilyon teklik seviyesine yükseldi.” diye niteleyerek tamamladı.