Avrupa Birliği (SU) Komisyonunun 2022 Genişleme Paketi kapsamında yer düz “Türkiye Raporu” kamuoyuyla paylaşıldı.

AKARSU Komisyonunun Türkiye, Sırbistan, Arnavutluk, Karadağ, Yıldız Makedonya, Bosna Hersek ve Kosova’ya ait serencam değerlendirmelerin düzlük aldığı 2022 Genişleme Paketi, DENIZ Komisyonunun Komşuluk ve Genişlemeden Mesul Üyesi Oliver Varhelyi aracılığıyla duyuruldu.

Türkiye ile ait demokrasi, asıl hukuk, geçerlilik kadar konularda geçmiş yıllarda açıklayan raporlarda düzlük sunulan eleştiriler, bu sene de tekrarlandı.

Dış siyaset, barhana, tutum, enerji üzere başlıklarda birlikte Türkiye üzerine müspet ifadelere vadi verildi.

Demokrasi ve yargı

Raporda, “demokratik kurumların işleyişinde ağır nekais olduğu, gerilemenin ve reislik sisteminde yapısal eksikliklerin bitmeme ettiği, parlamentonun hükümeti mesul tutmak üzere gerekli araçlardan yoksun kalmaya bitmeme ettiği, icra, yasama ve karar ortada kuvvetli ve deli dolu bire bir kuvvetler ayrılığı sağlanmadığı, icra organının demokratik adisyon verebilirliğinin seçimlerle merbut kalmaya devam ettiği” sav edildi.

Hız alanında, terörle bağlantılı suçlarla ilişik Meclisteki ihtilaf partilerinin üyelerini sistemli yerine amaç almaya bitmeme ettiği, kanuni çerçevenin seçimler ve siyasal partiler üzere budaklı olmaya devam ettiği, iktidarın muhalefet partilerinin belediye başkanlarına baskı yaptığının savunulduğu raporda, “Güneydoğu’daki durumun özellikle bulut donör olduğu” öne sürüldü.

İnsan hakları, asıl hak ve özgürlükler

İnsan hakları ve asıl özgürlüklerin bozulmasının sürdüğünün savunulduğu raporda, alışılmadık hal sırasında alınan önlemlerin çoğunun yürürlükte kalmaya bitmeme ettiği, kanuncu çerçevenin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatlarıyla düzenli arkaç getirilmesi gerektiği tez edildi.

Raporda, “Türkiye’nin alelhusus Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala davalarında tutmak üzere muayyen AİHM kararlarını uygulamayı daim namına reddetmesi, yargının arsıulusal ve Avrupa standartlarına bağlılığı ve Türkiye’nin hukukun üstünlüğünü ve asıl haklara saygıyı isteklendirme etme taahhüdü üzerine ağır tıpkı bulut kaynağıdır.” denildi.

2021’bile kabul edilen eş hakları eylem planının uygulanmaya devam edildiği fakat umumi insan hakları durumunda iyileşmeye nöbet açmadığının gelecek sürüldüğü raporda, rapor özgürlüğü üstüne akıbet yıllarda tanıdık ağır gerilemenin bitmeme ettiği, fehamet kurumlarının uyguladığı kısıtlayıcı tedbirler ile adli ve idari yollarla mütezayit baskının, anlatım özgürlüğünün kullanımını baltalamaya devam ettiği savunuldu.

Raporda, “LGBTIQ kişilere” yönelik cinsiyete dair ivinti, ayrımcılık ve tiksinme söyleminin kırıcı aynı bulut konusu olduğu iddia edildi.

Terör

Raporda, Irak ve Suriye’deki düzenlilik ve askeri operasyonların sürdürüldüğü, terör örgütü PKK marifetiyle tekrarlanan yıldırı eylemleriyle sınır bölgelerinde asayiş durumunun belirsizliğini koruduğu ifade edildi.

AKARSU’nin, PKK’nın saldırılarını yıldızlı benzeri şekilde kınadığı vurgulanarak, “Hükümetin terörle savaşım üzerine meşru bir hakkı ve sorumluluğu vardır fakat bunu hukukun üstünlüğüne, kayırıcı haklarına ve asıl özgürlüklere akıllıca olarak yapması esastır. Terörle mücadele tedbirleri mütenasip olmalıdır. Sürdürülebilir bir çözüme yankılanmak amacıyla doyurucu benzeri siyasi sulh sürecinin baştan başlaması üzerine her gelişme olmadı.” görüşü paylaşıldı.

Sivil sosyete, kamu yönetimi

Raporda, sivil cemiyet örgütlerinin artan baskıyla karşı karşıya kaldıkları, cıvıl cıvıl, polis ve istihbarat servislerinin adisyon verebilirliğinin çok merbut kaldığı argüman edilerek, Türkiye’nin amme idaresi reformu alanında ılımlı derecede hazırlıklı olduğu, idarenin adisyon ita sorumluluğunun sıkıntılı kaldığı, herif kaynakları yönetiminin iyileştirilmesi gerektiği ati sürüldü.

Yolsuzlukla ve birleştirme suçla uğraş

SU Komisyonunun raporunda, Türkiye’nin yolsuzlukla mücadele üstüne hazırlıkların er bir aşamasında kaldığı, yöntemsizlik davalarının kovuşturulması ve karara bağlanmasında yasalı çerçevenin yanında kamu kurumlarının adisyon verebilirliği ve şeffaflığının iyileştirilmesi gerektiği savunuldu.

Raporda, Türkiye’nin organize suçla mücadelede muhtemelen bire bir düzeyde mücehhez olduğu, Türk haber dulda mevzuatının henüz DENIZ müktesebatıyla eğlenceli olmaması zımnında Europol ile korkulu yanlışlık ve terörle mücadeleden mesul Türk makamları ortada şahsi verilerin değişimine ilgili uluslararası ayrımsız anlaşmanın yapılması gerektiği kaydedildi.

Göç ve dehalet politikası

Göç ve sığınma politikası konusunda Türkiye’nin tıpkısı tutar ilerleme kaydettiği, İran ile karaca sınırının gözetlenmesi ve korunmasına müteveccih kapasitenin elan da güçlendirilmesi konusunda ara sıra ilerlemeler kaydedildiği anımsatıldı.

KEZ ile göç mutabakatının işlerliğini sürdürmesine karşın 2021’dahi, 2020’ye kıyasla çoğu güzergahta gelen ağır aksak göçmen sayısının arttığı fakat bu artışın kısmen 2020’birlikte havza ülkelerince Kovid-19 salgınını denetlemek için alınan önlemlerin kaldırılması nedeniyle olabileceği aktarıldı.

Raporda umumi yerine Türkiye ile Yunanistan arasındaki gayrikanuni eksen geçişlerinin sayısının barhana mutabakatı öncesine göre muhteşem ölçüde bağan kaldığı vurgulandı.

“Türkiye, dünyanın yeryüzü balaban sığınmacı topluluklarından birine sülale sahipliği düzenlemek ve ihtiyaçlarını durdurmak için eke çabalar göstermeye bitmeme etti” denilen raporda, ülkede artan mülteci varlığını ele kabul etmek üzere faal bütünleşme önlemlerine ihtiyaç olduğu savunuldu.

Raporda, ara sınav serbestisi üzere hiçbir kriterin karşılanmadığı, Türkiye’nin halen ara sınav politikasına ilişik mevzuatını AB müktesebatıyla düzenli hale getirmesi gerektiği dile getirildi.

Dış Politika

Raporda, “Türkiye’nin tek yanlı dış politikası özellikle Suriye ve Irak’taki askeri harekatı ve Rusya’ya alın AKARSU’nin kısıtlayıcı tedbirlerine harmoni sağlamaması dolayısıyla kuma aut ve güvenlik politikası (ODGP) kapsamındaki DENIZ öncelikleriyle çelişmeye bitmeme etti.” ifadesi kullanıldı.

Türkiye’nin, karaya ecnebi savaşçıların konuşlandırılması birlikte dahil atılmak için Libya’ya askeri desteği ve IRINI Operasyonu’na yönelik ısrarlı eleştirileri ve teşrikimesai eksikliğinin, AKARSU’nin BM cebe ambargosunun uygulanmasına olan etken katkısına zarar verdiği iddia edilen raporda, şunlar kaydedildi:

“Türkiye, Suriye krizinde eleştiri öneme erbap ayrımsız oyuncu olmaya devam ediyor ve DENIZ ile dengeli ve müreffeh tıpkı Suriye hedefini paylaşıyor. bununla birlikte birlikleri, bölgede ve kuzey Suriye’nin sair bölgelerinde kebir bire bir varlığını sürdürdü. Türkiye’nin şimal Suriye’den kaynaklanan düzenlilik endişeleri, askeri harekatla değil, siyasi ve diplomatik yollarla ve arsıulusal insancıl hukuka yekpare istinkâf etmek çerçevesinde ele alınmalıdır.”

Raporda, Türkiye’nin, Rusya’nın Ukrayna’birlikte başlattığı savaşla ilişik, bunu tıpkısı cidal adına tanıdığı ve kınadığı, Montrö Sözleşmesi’ni yürürlüğe koyduğu, Türk şirketlerinin Ukrayna’ya askeri mühimmat sattığı, Ukrayna ile Rusya arasındaki görüşmeleri kolaylaştırmayı, gerilimi tenkis ve bırakışma sağlamayı, Ukrayna tahılının ihracatını kolaylaştırmak için diplomatik ayrımsız girişimde bulunduğu vurgulandı.

“Ukrayna ve Rusya’nın 22 Temmuz’de İstanbul’birlikte üstünde anlaşmaya vardıkları, BM ve Türkiye’nin aracılık ettiği ittifak, anlaşmanın uygulanmasını kolaylaştırmada de düzlük düz Türkiye’nin pozitif rolü olmasaydı kabil olmazdı.” denilen raporda, Türkiye’nin Rusya’ya yönelik SU yaptırımlarına neva sağlamaktan kaçındığı savunuldu.

Raporda, ” Gün Doğusu Akdeniz’deki gerilimi azaltmanın ardından Ara 2020’den bu yana AB-Türkiye ilişkilerinde gözlemlenen iyileşen işlek, Ege’deki gerilimlerin April 2022’üstelik yeniden başlamasından önce birkaç ay sürdü.” denildi.

Ekonomik durum

Raporda, “Türkiye ekonomisi berenarı istikbal düzeydedir fakat raporlama döneminde rastgele feyiz kaydedilmemiştir.” değerlendirmesinde bulunuldu.

Para politikasının yürütülmesi, kurumsal ve düzenleyici ortam gibi koca öğelerde depresyon olduğu iddia edilen raporda, Türkiye’birlikte ortalık ekonomisinin aklık işleyişine ilişkin ağırbaşlı endişelerin sürdüğü belirtildi.

Ekonomi dinamik toparlandı

Raporda, Türkiye ekonomisinin Kovid-19 salgınının peşi sıra hayat dolu biçimde toparlandığına bel edilerek, ülkenin 2021’da yüzde 11,4, 2022 yılı ilk yarısında Rusya-Ukrayna savaşına rağmen bile yüzdelik 7’den çok büyüdüğü kaydedildi.

Enflasyon yüzde 80’i aştı

Türkiye’de sönük servet politikası ve güvenilirliğin bağan olması zımnında Türk lirasının zayıfladığı öne sürülen raporda, resmi enflasyonun yüzde 80’i aşarak son 20 yılın bildirme erdemli seviyesine çıktığı hatırlatıldı.

Raporda, ithal ürünlerin fiyatlarındaki artışın dış dengesizlikleri genişlettiğine bel edilerek, bunun küsurat ipham ve düşük çekince seviyesinin olduğu tıpkısı ortamda oylumlu bir kırılganlık olduğu argüman edildi.

Bütçe performansı dolgunca

Bütçe uygulamasının planlanandan daha iyi takat sınırı gösterdiğine özen çekilen raporda, kamu borcunun arttığı belirtildi.

Raporda, kurumsal ve düzenleyici ortamın, hele öngörülebilirlik, saydamlık ve düzenlemelerin uygulanması açısından kırılgan olmaya bitmeme ettiği savunuldu.

Ticari uyumsuzluklar çözülüyor

“Ticari uyuşmazlıkların çözümünün iyileştirilmesi için gâh balaban adımlar atılmıştır” ifadesine meydan sunulan raporda, araç dışı sektörün halen soylu erki faaliyetin koskocaman benzeri bölümünü oluşturduğuna belen edildi.

Raporda, değer tespit mekanizmalarına kamu müdahalesi yapıldığına dikkat çekilerek, amme desteklerinin uygulanmasında nekais olduğu rapor edildi.

Bankacılık sektörü tartılı

Bankaların sermaye yeterliliğinin düzenleyici gereksinimlerinin üstünde olduğuna meni edilen raporda, “Bankacılık sektörü balaban ölçüde kararlı kaldı.” değerlendirmesinde bulunuldu.

Raporda, takipteki kredilerin azaldığı ve karlılığın arttığı, fakat dolarizasyon ve finansal risklerinin yükseldiği aktarıldı.

İşgücü piyasasının, salgının etkisinden kurtulduğu bildirilen raporda, seks ayrımı, yüksek gailesiz aylaklık oranı ve lehçe eşitsizliklerin bitmeme ettiği kaydedildi.

Rekabette iyi düzeyde

Raporda, Türkiye’nin AKARSU’deki rekabet baskısı ve çevre güçleriyle başa çıkma kapasitesi konusunda iyi düzeyde olduğuna dikkat çekildi.

Enerjide mutluluk

“Enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve yenilenebilir kaynaklardan üretilen enerjinin payının artırılmasına ait ilerlemeler devam etmiştir” ifadesi beğenilen raporda, yerel zımni gereksinimi uygulamalarının genişletildiği belirtildi.

Raporda, Türkiye’nin SU ile Gümrük Birliği kapsamındaki taahhütlere düzensiz olan bazen vergileri kaldırdığına işaret edilerek, yükümlülüklerden sapmanın ikili ticareti engellediği argüman edildi.

Türkiye’nin kamu ihaleleri alanında bir ölçüde tedarikli olduğuna işaret edilen raporda, bu konuda KEZ müktesebatına eksiksiz uyumun elan gerçekleşmediği vurgulandı.

Şirketler hukuku ileri düzeyde

“Türkiye finansal taharri üzerine gür ayrımsız hazırlık düzeyine sahiptir” görüşü paylaşılan raporda, Türkiye’nin şirketler hukuku alanında berenarı ati olduğunun şeş çizildi.

Raporda, Türkiye’nin fikri sahiplik hukuku alanında bol benzeri hazırlık düzeyine erbap olduğuna meni edilerek, bu alanda yaptırımların iyileştirilmesi gerektiği savunuldu.

Rekabet politikası alanında ülkenin belirli bire bir hazırlık seviyesinde olduğu tabir edilen raporda, Türkiye’nin mali hizmetler alanında üstelik bereketli benzeri seviyede bulunduğu kaydedildi.